De psychologie achter vastzitten.

Wat betekent ‘vastzitten’ echt?

Vastzitten voelt als traagheid, frustratie of besluiteloosheid. Alsof je wil, maar niet kan. Je hoofd draait overuren, maar je lijf zegt nee. Je probeert de knoop te ontwarren met lijstjes, deadlines of rationele analyses — maar de draad blijft in de war.

Dat komt omdat het probleem vaak niet cognitief is, maar emotioneel én lichamelijk verankerd. Vastzitten betekent: je systeem houdt je tegen — niet uit sabotage, maar uit zelfbescherming.

De rol van hechting in je volwassen leven

Hechtingspatronen ontstaan in je kindertijd, maar blijven meespelen tot ver in je professionele en relationele keuzes. Ze bepalen hoe veilig je je voelt bij nabijheid, autonomie, succes of kwetsbaarheid.

Een paar voorbeelden:

• Je stelt uit, niet omdat je lui bent, maar omdat succes onveilig voelt.

• Je vermijdt conflicten, niet omdat je zwak bent, maar omdat je geleerd hebt dat liefde verdwijnt als je ‘lastig’ bent.

• Je blijft in een rol die je leegzuigt, omdat je waarde gelijkstelde aan prestaties.

Kortom: je leeft volgens een intern script dat niet van jou is, maar van vroeger.

Oude scripts: onzichtbare regels die je klein houdeN

Oude scripts zijn overtuigingen die ooit helpend waren, maar vandaag vooral beperkend werken. Ze klinken als:

• “Ik moet het zelf doen”

• “Ik moet altijd sterk zijn”

• “Als ik rust, ben ik lui”

• “Ik ben alleen waardevol als ik iets bewijs”

Deze overtuigingen zijn vaak onbewust en diep verankerd in je zenuwstelsel. Ze bepalen hoe je keuzes maakt, grenzen stelt (of niet), en met stress omgaat. Je leeft volgens een onzichtbare handleiding — tot je die bewust maakt en herschrijft.

Waarom het soms niet aan jou ligt

Je omgeving, je verleden en je relationele context spelen een grotere rol dan je denkt. Je zit niet ‘vast’ omdat jij zwak bent — je zit vast in een systeem dat jou op een bepaald spoor houdt. Denk aan:

• familiesystemen waarin je de vredestichter moest zijn

• werkculturen die alleen presteren belonen

• partnerdynamieken waarin jouw grenzen systematisch genegeerd worden

Het is pijnlijk, maar ook bevrijdend om te beseffen: de oorzaak ligt niet altijd bij jou — maar de verantwoordelijkheid wél.

De shift: van aanpassen naar bewust kiezen

Door te herkennen wat niet van jou is — en wat je niet meer hoeft te dragen — ontstaat ruimte. Ruimte om andere keuzes te maken. Niet op basis van reflex, maar van helderheid.

De vraag wordt dan:

Wat wil ik écht — als ik mezelf toestemming geef om het oude script los te laten?

Dat is het begin van werkelijk leiderschap. Niet over anderen. Maar over jezelf.

Wat coaching hier concreet in doet

Een goede coach helpt je niet om harder te werken of efficiënter te plannen.

Een goede coach helpt je:

• je innerlijke patronen te ontrafelen

• jezelf weer toe te eigenen

• van overleven naar leven te bewegen

Dat vraagt tijd, veiligheid en moed. Maar het resultaat is duurzaam: je hervindt je richting, je energie én je waardigheid.

Conclusie: je hoeft niet kapot te zijn om te veranderen

Verandering begint niet altijd in crisis. Soms begint ze in stilte. In het zachte besef dat je méér bent dan je automatische piloot.

Vastzitten is niet het einde. Het is een tussenfase.

Geen teken van falen — maar van groei.

Geen defect — maar een uitnodiging.

Plan nu een gratis strategiegesprek.